Zonnepanelen voor kerken

Kerkdaken zijn vaak groot, sterk en vangen veel zon. Ideaal voor zonnepanelen! Zo verlaag je direct de energielasten, terwijl je zichtbaar werk maakt van het verduurzamen van het kerkgebouw. Als kerkbestuur kunnen jullie zo een mooi voorbeeld geven aan de leden en de buurt.  
 
Maar hoe pak je dat aan? We laten je stap voor stap zien hoe je zonnepanelen op het dak van een kerkgebouw realiseert. En hoe het Klimaatfonds Den Haag daarbij kan helpen. 

Is jullie kerkgebouw of pastorie geschikt voor zonnepanelen? 

Niet elk kerkgebouw, kapel of pastorie is geschikt voor zonnepanelen. Let op het volgende: 

Wanneer is het dak geschikt? 

• Dakvorm en helling: plat dak of hellingshoek tussen 20–60°. 
• Weinig obstakels: zo min mogelijk schoorstenen, kruisornamenten, ontluchtingspijpen. 
• Geen overhangende bomen. 
• Voldoende zon: ideale oriëntatie is zuid, west of oost. 
• Geschikte dakbedekking: bitumen (plat), staal, schuine dakpannen of dakpanplaten, zodat panelen stevig en veilig bevestigd kunnen worden. 
• Sterk genoeg om de zonnepanelen te dragen.

Hoeveel zonnepanelen heeft jullie kerk nodig? 

Het aantal panelen dat nodig is, hangt af van drie dingen: stroomverbruik, type en vermogen van de panelen en het beschikbare dakoppervlak. Het hoogste rendement behaal je als de zonnepanelen het energiegebruik van de kerk zo precies mogelijk dekken. Begin daarom met het bepalen van het gemiddelde jaarverbruik van de kerk. 

Wat is het energieverbruik van de kerk? 

Breng het huidige verbruik in kaart op basis van minimaal 12 maanden meterdata. Kijk naar een heel jaar, omdat het gebruik per seizoen en week kan verschillen. Denk ook vooruit: willen jullie het kerkgebouw verder verduurzamen met bijvoorbeeld isolatie of (hybride) warmtepompen? Of willen jullie de energie opslaan in batterijen? Dat verandert het toekomstige verbruik en dus het aantal panelen dat nodig is. In Den Haag zijn mooie voorbeelden van kerken die ook andere maatregelen hebben genomen. We vertellen je er graag over. 

Bereken het aantal zonnepanelen 

Heb je het gemiddelde jaarverbruik berekend? Maak dan een eerste schatting van het aantal panelen met deze formule: 

Aantal panelen = (jaarverbruik in kilowattuur (kWh)) ÷ (wattpiek (Wp) per paneel × 0,85) 
 
Rekenvoorbeeld 

• Jaarverbruik: 15.000 kWh 
• Paneelvermogen: 400 Wp 
• Berekening: 15.000 ÷ (400 × 0,85) ≈ 44,1 → rond af naar 44 panelen 

Verdient de investering zich terug?

Voor veel kerken zijn zonnepanelen een slimme keuze. Je energiekosten dalen, waardoor de installatie zich na verloop van tijd terugverdient. Met steun van het Klimaatfonds Den Haag worden de netto kosten bovendien lager. Tot en met 31 december 2026 mag je opgewekte stroom die je niet direct gebruikt 1-op-1 wegstrepen tegen je verbruik. Dit heet salderen. Vanaf 1 januari 2027 stopt salderen: je krijgt dan voor alle teruggeleverde stroom een vergoeding van je leverancier (tot 2030 minimaal 50% van het kale leveringstarief). 

De meeste winst behaal je door zoveel mogelijk zonnestroom direct zelf te gebruiken; over eigen verbruik betaal je geen belastingen of netkosten. Of je kiest ervoor om de energie zelf op te slaan in accu's, om zo nog meer in de eigen behoefte te kunnen voorzien. Een andere optie is om een deel van het dak beschikbaar te stellen aan een energiecoöperatie. Provincie Zuid-Holland geeft hier geregeld subsidie voor.
 
Bepaal ook samen met het bestuur wat het doel is van de zonnepanelen. Gaat het alleen om lagere kosten, of óók om verduurzaming en goed rentmeesterschap? Vanuit een duurzaam oogpunt is investeren in zonnepanelen vrijwel altijd een goede keuze. Ook als de terugverdientijd iets langer of minder zeker is. 

Hoe betaal ik de zonnepanelen? 

Betalen voor de zonnepanelen kan op drie manieren: zelf investeren (eventueel met een lening), samen met partners zoals de gemeente, of via een derde partij (energiecoöperatie/ESCo) die de installatie voorfinanciert en zich laat terugbetalen uit de besparing.  

Steun van het Klimaatfonds Den Haag

Voor kerken wordt er regelmatig subsidie en financiële steun aangeboden. Het Klimaatfonds Den Haag biedt een bijdrage aan die is gekoppeld aan de CO₂-besparing die gedaan wordt met de zonnepanelen. Per ton CO₂ vergoeden wij een bedrag. 

Subsidie voor zonnepanelen

Andere subsidies worden geregeld aangeboden door het RVO, Provincie Zuid-Holland en gemeente Den Haag.  Het is mogelijk om dit te combineren met de steun van het fonds.

Btw op aanschaf 

De 0%-btw voor woningen geldt niet voor kerken; je betaalt in principe 21% btw over de aanschaf en installatie. Of (een deel van) die btw terug te vragen is, hangt af van jullie btw-status en energiegebruik. Laat dit vooraf toetsen door de boekhouder. 

Welke installateur kies je?  

Wanneer jullie een plan hebben voor de financiering is de volgende stap om een installateur te kiezen. Het is slim om meerdere offertes op te vragen. En misschien zijn er wel collectieve inkoopacties in de buurt? Of kan je de zonnepanelen inkopen samen met een lokale energiecoöperatie? Dat scheelt uitzoekwerk en kosten.  

Maatwerk voor kerken 

Het plaatsen van zonnepanelen op het dak van een kerk vraagt om maatwerk. Nodig daarom de installateur uit voor een opname op locatie: zo worden het dak, de constructie, de schaduw en de meterkast goed beoordeeld. Spreek vooraf duidelijk af wat er komt: een legplan van de panelen, een kabelroute, de plek van de omvormer en de werkzaamheden in de meterkast.  

Leg ook praktische zaken vast. Wie doet wat, de planning en bereikbaarheid, de komst van een steiger of hoogwerker, afvalafvoer, vergunningen en monument-eisen en veiligheidsmaatregelen. Vraag om een uitgewerkte offerte met een tekening, materiaallijst, garanties en onderhoud. Zo kun je offertes écht vergelijken en voorkom je verrassingen achteraf. 

Wat moet er nog meer geregeld worden?

Neem op tijd contact op met Stedin (de regionale netbeheerder) (link) om de netaansluiting, meter en (terug)levering van zonnestroom af te stemmen. Plan ook een Scope 12-keuring. ( link) Dit is de veiligheidsinspectie voor zonnepaneelinstallaties. Controleer tenslotte bij je verzekeraar of de panelen meeverzekerd zijn en pas de polis zo nodig aan.

Een erkende installateur 

Wil je de zonnepanelen laten plaatsen door een erkende installateur? Controleer dan of de installateur is ingeschreven in het Erkenningsregister EVI (link) en vraag naar relevante certificaten. Het is slim om te kiezen voor een partij die al aantoonbare ervaring heeft met kerkgebouwen of monumenten. 

Is er een keurmerk voor duurzame zonnepanelen? 

Vanuit duurzaam oogpunt, maar ook met mensenrechten in gedachten horen we vaak de vraag of er een keurmerk is voor zonnepanelen. Zodat je zeker bent dat zowel het materiaal als de productie duurzaam en ethisch is. Maar dat bestaat helaas nog niet. Wel kun je als kerk vragen naar Cradle to Cradle (C2C): dat kijkt naar circulariteit, materiaalgezondheid, energie- en watergebruik én social fairness.  

Een duurzame kerk in de praktijk  

In Den Haag zijn er al kerken die het pand hebben verduurzaamd. Een mooi voorbeeld hiervan is de Maranathakerk. Zij willen het eerste zelfvoorziendende kerkgebouw van Den Haag worden. Onder andere met 76 zonnepanelen op het dak. 

Nog meer doen voor een duurzame kerk 

Naast zonnepanelen zijn er ook ander dingen die jullie kunnen overwegen om het pand van de kerk te verduurzamen en CO2-uitstoot te verlagen. Ook hiervoor is steun van het Klimaatfonds mogelijk. 

Geothermie 

Geothermie (aardwarmte) haalt warmte uit de bodem en voedt via een warmtepomp je kerk met lage-temperatuurverwarming (en eventueel koeling). De voordelen: minder CO₂-uitstoot, je bent minder afhankelijk van gasprijzen. Geothermie geeft stabiele warmte en comfort en op termijn lagere kosten. Maar het vraagt wel om een hoge startinvestering en het is afhankelijk van de bodem. Begin daarom altijd met een haalbaarheidsstudie. 

Warmtepomp 

Een (hybride) warmtepomp haalt warmte uit buitenlucht of bodem (met geothermie) en verlaagt daardoor direct de CO₂-uitstoot. Een praktische tussenstap is een hybride oplossing waarbij de bestaande ketel alleen voor piekbelastingen of zeer koude dagen wordt gebruikt.  

Isolatie 

Naast energie opwekken met zonnepanelen kan er ook veel energie worden bespaard door het kerkgebouw slim te isoleren, zodat er geen warmte verloren gaat. Denk aan kleine maatregelen als het dichten van kieren en het plaatsen van radiatorfolie. Of pak het groter aan met dakisolatie of voorzetramen. Ledverlichting met aanwezigheidsdetectie en waterbesparende voorzieningen zorgen voor een nog lager energieverbruik. 

Wil je aan de slag?

Neem dan contact met ons op voor geld en advies voor financiering.